HAZELBEKKE | TERTIAIRE KLEI + TERTIAIRE ZAND + HOLPIJP
Twente, Overijssel
Status steen: afgerond
Steen recept: Tertiaire zeeklei + tertiaire groenzanden + holpijp + beekwater
(Tekst in bewerking)
Het landschap is heuvelachtig, kleine en grote landbouwpercelen wisselen zich af tussen bosjes en boerderijen. De Hazelbekke is omzoomd door boompjes en struweel.
Riet en paardenstaarten (holpijp) verraden het opborrelende water, hier zijn de bronnen van de beekjes. De meanderende waterlopen worden door deze vegetatie zichtbaar. Want de beekjes zijn maar soms te zien als er een vernauwing is bij een weg die het beekje kruist.
Daarna verspreidt het water zich weer over een brede bedding. De bedding is van klei, heel bijzondere klei, maar hier later meer over. Of de bedding is van veenmos, de laarzen zakken weg en veren terug in het zachte bed.
Een paar meter van de top op 69 meter boven NAP ontspringt de bron van de beek Hazelbekke; een paar honderd meter verder, op ongeveer 51 meter hoogte, ligt de bedding van een oude molenvijver. De watermolen is er niet meer, maar de contouren van de molenvijver zijn nog zichtbaar. Terwijl op veel plekken in Nederland het veen door toedoen van de mens is verdwenen, kon het hier juist gedijen door de menselijke ingreep.
"Door de aanvullende opstuwing van de watermolen is de vernatting in het beekdal waarschijnlijk sterk bevorderd en ontstond uiteindelijk een veenpakket hoog op de helling van de stuwwal."
Landschap: Stuwwal +51m NAP
> ontstaan door stuwing van landijs 150.000 jaar geleden
Cultuurlandschap: eerste vermelding watermolen in Overijssel
> in het jaar 1169
Mineraal: Een bijzondere zeeklei is een aantal miljoen jaar geleden hier afgezet toen deze streek een ondiepe kustzone was. De klei is groengekleurd door het mineraal glauconiet.
Sediment 1: Tertiaire glauconiet houdende zeeklei
> minimaal 3,5 miljoen jaar oud
Sediment 2: Tertiaire glauconiet houdende groenzanden
> minimaal 3,5 miljoen jaar oud
Holocene afzetting: 16 meter
Eroderen: De stromende beekjes nemen het sediment mee
> een proces van ongeveer 10.000 jaar
Plant: Holpijp, paardenstaart familie
> een plantensoort die sinds het Cambrium 500 miljoen jaar geleden nauwelijks is veranderd
Fons Geers woont in de boerderij midden in het gebied en is vrijwilliger bij Natuurmonumenten. Hij vertelt over de laatste boer in dit gebied:
"Deze mensen wat hier woonden stonden te boek als de slechtste boeren, maar ook de slechtste grond. Daar kun je namelijk niet hooien, daar wordt het niet droog. De grond is nat, dus het moest daar allemaal naar een hoger gedeelte worden gebracht. En wat deed die man, die boerde wel die had 7 of 8 koeien, maar die ging dakdekken, stoelenmatten, klompen maken, strodokken binden, dan kun je leven."