Koornwaard, Empel, Noord-Brabant

Status steen: proefsteen gereed
Steen recept: rivierklei + rivierzand + wilgenvezels

(Tekst in bewerking)
Na de laatste ijstijd toen het warm genoeg werd dat de alpenkappen begonnen te smelten zodat de Rijn haar sedimenten opnam en meevoerde naar de Nederlandse delta, en het regenwater zich verzamelde in Noordoost Frankrijk en de Maas dit sinds dien naar de delta brengt worden we bevoorraad met kiezels, zand en klei.

De Koornwaard ligt aan de Maas maar iets stroomopwaarts kronkelt de Waal vlak langs de Maas en bij hoge waterstanden overstroomde de Waal en kwam het ‘Rijnwater’ in de Maas, door menselijk ingrijpen zijn ze nu van elkaar gescheiden.

Omdat de Koornwaard een hoog liggende uiterwaarde is overstroomde deze vrijwel alleen als de Waal overstroomde. Dit is terug te vinden in de kalkrijke rivierklei die we hier aantreffen.

De stad is s’Hertogenbosch en is gebouwd op zand uit de laatste ijstijd. Het zand was door de wind opgestuwd tot een rug en werd toen door verschilleden beekjes uit het zuiden doorbroken, hierdoor bleven tussen de geulen de verhoging van de rug over, deze worden donken genoemd.

De beken Dommel en Aa omstromen nog altijd s’Hertogenbosch en komen bij de Koornwaard uit in de Maas. Op de donken zijn veel archeologische vondsten gedaan zo ook fragmenten van een Romeinse tempel, de Tempel van Empel. Ook s’Hertogenbosch is op een donk ontstaan maar groeide van de donk af. Stadsmuren werden er gebouwd om vijandelijke legers buiten te houden maar de lager liggende gedeeltes van de stad kreeg bijna iedere winter te maken met een andere vijand, de ‘waterwolf’. De Bosschenaren begonnen met zand uit de omgeving hun grondstuk op te hogen wat uiteindelijk er toe leidde dat het stadbestuur in greep. Het hoe en waarom hiervan wordt nog nader onderzocht.

Landschap: rivieroever 1,96 m (23-02-2021) en uiterwaarde 3,70m NAP, ontstaan door rivier sedimentatie van de Maas en de Waal die kalkrijk sediment meebracht, 2.500 jaar tot heden. Hoogwater van juli 2021 4,86 m NAP
Cultuur: De Koorwaard is een hooggelegen waard waardoor op dit buitendijkse land akkerbouw kon plaatsvinden.

Sediment 1: rivierklei, heden tot 2.500 jaar oud
Sediment 2: rivierzand, waalzand tot 2.500 jaar oud

Holocene afzetting: 3 tot 4 meter
Eroderen: De rivier geeft en neemt de minerale deeltjes, bij hoge waterstand komt de uitwaarde onderwater, bij het droogvallen bezinken de fijnste deeltjes.

Plant: vezel van de wilgentenen, knotwilg, 2 jaar