Kop van Holland, Noord-Holland

Status steen: Proefsteen
Steen recept: zeeklei, duinzand, geestgrond zand-klei, duin-rel water

(Tekst in bewerking)
11. 000 jaar geleden stroomden op deze plaats riviertjes door het net ontdooide land uit het oosten door naar het westen waar het ver weg in de snel stijgende Noordzee uitmondde. Deze sporen liggen nu meer dan 16 meter onder het huidige oppervlak.

In deze 11.000 jaar is het altijd een randgebied geweest tussen zee en land, waar de zee het land vanuit bijna elke windrichting land heeft gebracht en vaak ook weer heeft genomen. De ontwikkeling van de Schoorlse duinen aan de zuidkant bracht door de wind zand op het lage kleiland en via een duinrel in de duinrand stroomt er helder voedselarm water het gebied in.

Het is de meest noordelijke punt van de Hollandsche duinenrijen en lange tijd was dit ook het begin van het einde van de ‘beschaafde wereld’. En nog altijd is het wonen op ‘het zand’ een privilege. Vanaf de vroege middeleeuwen wordt er geboerd op de zandwallen; men verbouwde gerst op akkers en hield kleinvee. Het vee kon zich te goeddoen in de lager liggende kwelders. Deze zogeheten 'geestgrond' is nu een aflopende strook land vanuit de duinen naar polder.

Door de vele ingrepen van de mens is het gebied steeds meer in de tang komen te liggen. Van het ‘oude dijkje’ als drempel tegen dagelijkse vloed tot de Hondsbossche zeewering met een hoogte van 11,5 meter is het steeds maar in beweging zijnde land nu voor een zekere tijd getemd. Alleen bij zware stormen zal wat stuifzand neerdalen op de poldergrond.

Landschap: Polder +0,20 tot -1,20m NAP, ontstaan door marine sedimentatie en duinzandverstuiving, 3.000 jaar geleden tot 1250 (bouw van de Schoorls zeedijk)
Menselijk ingrijpen: plaatselijke afgravingen en vuilstort.
Cultuur: Wat begon met de ontginning van de zandwallen en vervolgens de kwelders naar het heden waar het gebied nu in het teken staat van enorme zee-kering die grote gebieden van Noord-Holland moet beschermen.

Sediment 1: zeeklei, 800 tot 2000 jaar oud
Sediment 2: duinzand
Holocene afzetting: 16 meter
Eroderen: geen sprake

Plant: n.t.b.